Pogoda

W dniu 10.04.2010 r. rejon lotniska Smoleńsk Północny znajdował się w obszarze klina wyżowego ciągnącego się od zachodniej Syberii poprzez północną Rosję, rejon moskiewski, centralną Ukrainę aż nad Morze Czarne. Oś klina wyżowego przebiegała południkowo w niewielkiej odległości (około 100 km) na wschód od Smoleńska. Układ niżowy znajdujący się na północy Morza Kaspijskiego przemieszczał się nad Samarę, a jednocześnie tak przekształcił oś klina wyżowego, że zmienił on położenie na NE-SW. Układ ten kierował znad Powołża nad rejon Kurska i Smoleńska wilgotne powietrze. Napływało powietrze polarne kontynentalne o równowadze stałej. W warstwie przyziemnej występowała inwersja do wysokości około 500 m. W rejonie Smoleńska powietrze przy ziemi zostało dodatkowo zasilone sporą dawką wilgoci z licznych rozlewisk Dniepru oraz pozostałości śniegu roztapiającego się w lasach. Dodatkowym stymulatorem ułatwiającym powstanie w dniu 10.04.2010 r. w godzinach rannych mgły były cząsteczki dymu (służące jako dodatkowe jądra kondensacji pary wodnej) pochodzące z palących się w rejonie Smoleńska łąk i nieużytków.

Prognoza pogody na lot

Prognoza pogody na czas lądowania Tu-154M na lotnisku Smoleńsk opracowana przez starszego synoptyka Centrum Hydrometeorologii SZ RP była następująca: „widzialność 1000-3000 m, przy silnym zamgleniu, zachmurzenie duże (5-7/8) chmurami St o podstawie 120-180 m".
Załoga jednak została zapoznana z prognozą opracowaną przez dyżurnego meteorologa lotniska (DML) 36 splt, która istotnie różniła się od prognozy opracowanej przez Centrum Hydrometeorologii SZ RP: "widzialność 3000-5000 m, zamglenie, zachmurzenie średnie (3-5/8) chmurami St o podstawie 200-300 m".

Prognoza pogody dla lotniska Smoleńsk Północny opracowana przez biuro meteorologiczne bazy lotniczej w Twerze

Prognoza pogody z 10.04.2010 r. godz. 01:30 przewidywała najmniejszą widzialność poziomą 3000-4000 m, a najniższe podstawy chmur 600-1000 m przy zachmurzeniu chmurami kłębiastymi (występującymi w ciągu dnia). O godz. 05:12 prognoza została zmieniona na: podstawa chmur niskich 150-200 m, widzialność 1500-2000 m. Synoptyk biura meteorologicznego w Twerze ponownie zmienił swoją prognozę o godz. 06:00. W prognozie przewidywał do godz. 08:00 zachmurzenie 6-8/8 przez chmury warstwowe o podstawie 50-100 m i mgłę z widzialnością 400-800 m oraz wiatr 120-140°/1-4 m/s, a po godz. 08:00 zdecydowaną poprawę warunków atmosferycznych powyżej minimalnych lotniska.

Rzeczywiste warunki atmosferyczne panujące w rejonie lotniska Smoleńsk Północny w czasie wypadku

zachmurzenie – całkowite przez chmury niskie warstwowe stratus łączące się z gęstą mgłą przy podłożu i sięgające do wysokości około 500 m;
widzialność pozioma przy powierzchni ziemi w rejonie podejścia do progu DS 26 – 50-100 m;
widzialność pozioma przy powierzchni ziemi na DS 26 – 100-200 m;
widzialność pionowa – poniżej 20 m;
zjawiska pogody – mgła;
wiatr przy powierzchni ziemi z kierunku 110-130°, o prędkości 2-4 m/s;
ciśnienie atmosferyczne QFE (na poziomie lotniska) – 744,8 mmHg (993,0 hPa);
ciśnienie atmosferyczne QNH (na poziomie morza) – 767,6 mmHg (1024,8 hPa);
temperatura powietrza przy powierzchni ziemi – od +1,0 do +2,0°C;
wilgotność względna powietrza – 100%.

Warunki atmosferyczne podczas podejścia do lądowania samolotu Tu-154M uniemożliwiały bezpieczne lądowanie.

Załoga była poinformowana o warunkach uniemożliwiających lądowanie zarówno przez Kierownika lotów lotniska Smoleńsk Północny, jak i przez załogę samolotu Jak-40, który wylądował wcześniej na tym lotnisku.